Bipolar bozukluk kişinin her zamanki işlevselliğini belirgin derecede değiştiren ruh halinde çarpıcı değişikliklere neden olan yükselme ve alçalma dönemleri, depresif ve manik ‘ataklar’ olarak tanımlanmaktadır.
Bipolar Bozukluk nedir? (Manik depresif hastalık, İki uçlu bozukluk)
Bipolar bozukluk kişinin her zamanki işlevselliğini belirgin derecede değiştiren ruh halinde çarpıcı değişikliklere neden olan yükselme ve alçalma dönemleri, depresif ve manik ‘ataklar’ olarak tanımlanmaktadır. Dönemlerinden bir tanesinde taşkınlık (mani), diğerinde ise çökkünlük (depresyon) yer almaktadır. Hastalık dönemleri ele alındığında taşkınlık(mani) döneminde kişinin duygudurumu çok yüksek ve aşırı coşkulu olduğu dönemken; çökkünlük(depresyon) döneminde ise değersiz, karamsar, derin suçluluk ve pişmanlık durumunun olduğu dönemdir. Bu hastalık kişiyi fiziksel ve duygusal açıdan etkilediği için ailesel, sosyal ve mesleki açıdan uyumunu bozarak yaşam kalitesini belirgin şekilde olumsuz etkiler.
Araştırmalara Göre; Bipolar bozukluğun en önemli özellikleri arasında mevsimsel değişkenlik göstermesi bulunur. Mevsimsel özellik olarak hastalar ilkbahar – yaz aylarında taşkınlık(mani), coşkunluk yaşarken, sonbahar – kış aylarında ise çökkünlük(depresyon), durgunluk içinde olurlar. Dönemin öncesinde uyarıcı belirtileri fark etmek, erken müdahale açısından oldukça önemlidir. Bireyin arkadaşlarına ve aile bireylerine de bu uyarıcı belirtileri anlatılarak, onların da fark etmeleri sağlanabilir.
Kendinizi Suçlamayın !!
Hastalığın ortaya çıkmasında genetik etkenler büyük rol oynamaktadır. Araştırmalara göre genetik etkenler ortalama 2/3 oranında genetik faktörler sorumlu tutulmaktadır. Bunun yanı sıra stresli ve travmatik olaylar, çevresel faktörler, ölüm gibi durumlar da hastalığın ortaya çıkmasında etkili olmaktadır.
Bipolar Bozukluğun Belirtileri
Taşkınlık(Mani) Döneminde
- Aşırı mutlu ve enerjik hissetme
- Daha az uyku isteği
- Cinsel istek artışı
- Çok para harcama isteği
- Saldırganlık eğiliminde artış, öfke patlamaları
-Konsantrasyonda azalma
- Alkol ve madde kullanımında artış
Çökkünlük(Depresyon) Döneminde
-Yorgun ve keyifsiz hissetme
- Fazla uyuma isteği
- Enerji azlığı
- Özgüvende azalma, değersiz hissetme
- Suçluluk ve pişmanlık duyguları
- Zevk aldığı faaliyetlerden zevk alamama
- Ölüm ya da intihar düşünceleri
Bipolar bozukluğa sahip olan kişi kendi farkındalığı veya yakın çevresinin uyarılarıyla durumu fark edebilse de ileri seviyede Bipolar bozukluğu yaşayan bireylerin kendilerinin fark etmesi çok daha güç olmaktadır.
Bipolar Bozukluktan Kurtulmak Mümkün Mü?
Bipolar bozukluğunun tanı ve tedavisi için psikologlar tarafından yapılacak olan değerlendirmeler oldukça önem arz eder. Psikoterapi, ilaç tedavisi ve Tms tedavisinin* iş birliği ile hızlı ve etkin sonuçlar alınmaktadır. Bir diğer önemli husus ise kişinin tedaviye istekli olması ve tedavide kişinin yakın çevresinin desteği de oldukça önemlidir.
*Transkraniyal Manyetik Stimülasyon (TMS) kafatasının üzerinden manyetik akım iletilerek kafatasına zarar vermeden beyin bölgelerini uyarması beyindeki kan akımını arttırıp sinir hücrelerindeki aktivasyonu sağlayarak birçok nörolojik ve psikiyatrik hastalıkların tedavisi için kullanılan bir yöntemdir. Yan etkisi bulunmayıp ayrıca gebelik sürecindeki kişilerde de gönül rahatlığıyla uygulanabilir bir tedavi çeşididir.
Psikolog Mehmet Tarık Çay
Eda Kaplan
